Tijdens de Masterplan-bijeenkomst in Den Haag sprak ieder groepje dat met ideeën mocht komen over de toekomst, de wens uit dat het eigene, het authentieke van het eiland behouden blijft.
Over het antwoord op de vraag wat dat eigene dan is, wordt veel nagedacht, geschreven, gediscussieerd en zelfs geruzied, maar uiteindelijk is het antwoord lastig in woorden te vangen.
Vaak wordt de taal van een groep, een volk, als symbool gezien voor dat thuisgevoel. ‘Die wahre Heimat is eigentlich die Sprache’, schrijft Wilhelm von Humboldt. Karl Julius Weber doet er een schep bovenop: ‘In Nichts drückt sich der Nationalcharakter oder das eigene Gepräge der Seelen- und Geisteskraft so sprechend aus als in der Sprache eines Volkes.’
Maar als je dan Rudolf Rocker zijn Die Nation als Sprachgemeinschaft erbij pakt, ontdek je dat die stellingen niet houdbaar zijn. Rocker komt tot de conclusie dat de taal die een volk spreekt eigenlijk maar toeval is.
‘En denk eens aan die gevallen waar het ene volk het andere een taal oplegt’, schrijft hij, ‘waar een volk zich aanpast aan de overheerser, al dan niet onder dwang’.
‘Een taal is een langzaam veranderende denkbeeldige schepping, waarin de geestelijke en maatschappelijke cultuur, in verschillende stadia van onze ontwikkeling, zich weerspiegelt’, analyseert Rocker.
Daar sta je dan met je taal als wapen. Blijkt de loop van de buks van buigzaam materiaal gemaakt.
Als je de positie van het Papiaments vergelijkt met die van het Fries, is het goed om naar het onderzoek over het gebruik van de Friese taal van Geert Driessen (Radboud Universiteit Nijmegen) te kijken. (zie: http://ikkiseiland.com/2016/08/09/de-toren-en-de-kleine-talen/)
Citaat: ‘Voor 350.000 mensen is Fries de moedertaal. Maar in de afgelopen twintig jaar is het percentage Friessprekende kinderen binnen het gezin gedaald van 48% naar 32% en buiten het gezin van 44% naar 22%. Het percentage Friessprekende ouders daalde van 58% naar 35%.’
Het Papiaments wordt thuis door ca. 175.000 mensen gesproken. Of het aantal Papiamentssprekenden toe- of afneemt, of het aantal Papiamentssprekende ouders aan verandering onderhevig is, daarover kan ik zo vlug geen recente cijfers vinden.
Al deze wijsneuzerij wil alleen maar laten zien dat de zoektocht naar het eigene veel grote woorden kent. Net als de politiek.
Binnenkort meer.
Zomaar als extraatje:
Cape Verdean Creole vs. Papiamento