Oud-minister Joris Voorhoeve
Uit de toespraak van de Minister voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken dr. ir. J J.C. Voorhoeve – 1995:
‘Bestuur is in wezen politiek en staatkunde. Wij hebben geleidelijk die begrippen van elkaar leren onderscheiden, maar als je naar de wortels gaat is het hetzelfde. Politiek is het bestuur van de stad, de polis. En de oorspronkelijke democratie waar velen in het verleden een voorbeeld aan namen was de democratie in Athene, een polis die toen op 30.000 burgers was gebaseerd die stemrecht hadden en waarbij de democratie was gebaseerd op het gesprek tussen de bestuurders en de burgers op het marktplein. Nou is zo’n gesprek met 30.000 burgers niet zo makkelijk, maar dat was een democratie zonder moderne massamedia, zonder kranten, zonder radio en televisie. Een echte democratie volgens onze maatstaven was het niet, want als wij spreken over die 30.000 burgers vergeten wij dat er ook vele slaven in de Atheense democratie bestonden. Maar goed, het was een begin van democratie waar later de westerse democratieën zich uit hebben ontwikkeld.
Waarom is de kwaliteit van bestuur voor kleine samenlevingen een andere vraag dan de kwaliteit van bestuur voor grote samenlevingen? Ik denk dat er geen wezenlijke verschillen zijn, maar dat de schaalvraagstukken wel enige invloed hebben op de wijze waarop je met wezenlijke vraagstukken van rechtsorde en democratie en goed bestuur moet omgaan. Kleine gemeenschappen hebben, denk ik, een voordeel maar ook een aantal nadelen in vergelijking met grote gemeenschappen. Het grote voordeel is dat je meer mogelijkheden hebt voor directe democratie, omdat er per definitie minder afstand is tussen kiezers en gekozenen, tussen bestuurders en bestuurden. Er kan veel meer rechtstreekse communicatie zijn. Ook de gevoelens van de bevolking kunnen zich directer manifesteren aan degenen die de bevolking als bestuurders aanstelt. In grote samenlevingen ontwikkelt zich een soort, wat je zou kunnen noemen, tele-democratie waar de democratie op afstand plaatsvindt en de massamedia de communicatie verzorgen tussen kiezers en gekozenen, tussen bestuurders en bestuurden. En dat kan zelfs de vorm aannemen van bijvoorbeeld de Amerikaanse democratie waarin met name de rol van de televisie alles bepalend is in de band tussen bestuurders en bestuurden. Ook in kleine gemeenschappen spelen de media natuurlijk een grote rol, maar relatief is er daar meer ruimte voor directe contacten tussen volksvertegenwoordiging en de bevolking en de bestuurders. Dat is denk ik het 5 relatieve voordeel van de kleinere samenlevingen.’
Complete bundel (PDF): http://deugdelijkbestuuraruba.org/Koninkrijssymposium-1995