In de afgelopen tijd waren er regelmatig klachten over de botika’s op het eiland. De sluiting van de laatste zelfstandige apotheek per 1 mei jl. riep een hoop emoties op.
Een veel gehoorde opmerking was en is dat FM steeds meer een monopoliepositie krijgt op het gebied van de gezondheidszorg.
Het is niet zo vreemd dat FM en met haar ZJCN, de zorgverzekeraar, ervoor kiezen om zo veel mogelijk zorg bij één aanbieder onder te brengen. Voor die beroemde marktwerking is het eiland nu eenmaal te klein.
Ook vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport wordt regelmatig gewezen op de consequenties van kleinschaligheid.
Eerst wat cijfers.
Op 1 januari 2023 telde Europees Nederland 1.975 openbare apotheken.
Ongeveer 84% van de apotheken is verbonden aan een keten of een formule.
Het aandeel zelfstandige apothekers is relatief laag, omdat het voor individuele zelfstandige apothekers niet of nauwelijks mogelijk is om afzonderlijk met zorgverzekeraars te onderhandelen. Van alle apotheken zijn er 596 (30%) eigendom van een keten en behoren er 1.063 (54%) tot een (franchise)formule. Een apotheekformule bestaat uit een groep apotheken die volgens een bepaald concept zijn ingericht en/of worden gefaciliteerd vanuit een centrale organisatie. Ze zijn (veelal) verbonden aan een groothandel.
Daarnaast waren er In 2023 naar schatting 282 apotheekhoudende huisartsenpraktijken.
Dit betekent 1 apotheek per 9216,59 inwoners. Uitgaande van ruim 25.000 eilandbewoners, heeft Bonaire dus het statistisch wenselijke aantal apotheken. Twee openbare, één te Playa en één in Rincon. Hoewel de laatste maar beperkt open is als gevolg van het personeelstekort.
En dan is er de ziekenhuisapotheek.
Overigens zijn de gevolgen van het personeelstekort ook hier bij mijn eigen apotheek zichtbaar: de openingstijden zijn beperkt. Zij zijn niet langer open van 8.30 tot 18.00 uur, maar van 8.30 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 17.30 uur.
Naast het feit dat het lastig is om een apotheek financieel gezond te houden, is het probleem dus: het tekort aan gekwalificeerd personeel.
Nu spelen personeelstekorten vrijwel overal een rol op de arbeidsmarkt. In de zorg is een dubbele druk ontstaan door de vergrijzing. Er stromen meer mensen uit omdat ze met pensioen gaan en tegelijkertijd zorgt die vergrijzende bevolking voor de stijgende zorgvraag.
Op Bonaire zorgt de relatief snelle bevolkingsgroei voor extra druk op de zorg. En dus ook op de apotheekdiensten.
Eén manier om iets aan het personeelstekort te doen is scholing.
Daarom begint in september a.s. SGB MBO met de opleiding voor apotheekassistent. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft daarvoor de nodige licenties gegeven.
Uiteraard levert dit op korte termijn geen gekwalificeerd personeel op, want de opleiding duurt 3 à 4 jaar. Maar op lange termijn zal dit bijdragen aan een oplossing.
Naast de genoemde redenen voor de toenemende druk op de zorg, spelen in de wereld van apotheken nog een paar partijen een grote rol. De wereld van farmaceuten kent haar eigen spelregels. Daarnaast spelen de inkooporganisaties een belangrijke rol. Met als gevolg dat een medicijn ineens niet leverbaar is of een nieuwe naam heeft gekregen.
Dat ook de rol van academische ziekenhuizen in samenspel met die farmaceuten niet over het hoofd moet worden gezien, is weer een ander verhaal.