Bij het schrijven over die fameuze rotonde baseer ik me, naast andere bronnen, vnl. op de versie van het rapport d.d. maart 2022. Deze maart-versie is niet de laatste. Onder druk der omstandigheden hebben verschillende afdelingen en personen later alsnog informatie gedeeld met de onderzoekers.
Met als resultaat de eindversie (juni 2022) die op de website van de overheid staat: https://bonairegov.com/bestuur-organisatie/openbare-stukken
In deze eindversie zijn de namen van betrokkenen en de bedragen zwart gemaakt.
Waarom ik kies voor de maart-versie is eenvoudig: deze versie illustreert duidelijker dan de latere, de onwil van lokale bestuurders om informatie te delen.
Minstens zo belangrijk overigens, en waar het in later stadium zeker over moet gaan, is de angst van personeel om informatie te delen.
Als je de rapporten vergelijkt, is het aardig om te zien hoe je met kleine aanpassingen de boodschap wat verzacht.
Een klein voorbeeld:
In de versie van maart 2022 staat:
‘Wij hebben wel met medewerkers van de afdeling R&O gesproken. Dit zegt veel over de “sfeer” op de afdelingen en de documentatie van projecten in het archief van het Openbaar Lichaam Bonaire.’
In de juni-versie staat:
‘Wij hebben wel met medewerkers van de afdeling R&O gesproken, maar de medewerkers waren terughoudend waardoor er meer gesprekken nodig waren, zo ook met de externen na aanlevering van documentatie.’
Of hoe je hetzelfde zegt, maar de boodschap verpakt in een voor de opdrachtgever wat vriendelijker verpakking.
In mei 2021 mocht Cactus Accounting Services een offerte maken aan de hand van een hele serie vragen:
1) Welke interne processen zijn gevolgd om uiteindelijk te komen tot de opdrachtformulering, het ontwerp, de aanbesteding, de gunning, en de uitvoering van de rotonde;
2) Zijn er nota’s van wijzigingen opgemaakt m.b.t. de gedane wijzigingen aan het ontwerp in de voorbereidingsfase;
3) Hebben er wijzigingen plaatsgevonden in gedurende de uitvoeringsfase, zo ja, zijn deze wijzigingen vastgelegd bouw – en technische verslagen;
4) Welke offerte aanvragen zijn er gedaan;
5) Welke offertes zijn ontvangen, en welke opdrachten, facturen, betalingen e.d. zijn in behandeling genomen – en afgehandeld;
6) Waren de financieel – administratieve processtukken compleet bij de indiening van de verplichtingsaanvraag ten behoeve van de financiering;
7) Zijn de interne processen zorgvuldig uitgevoerd, heeft besluitvorming plaats gevonden op de correcte momenten;
8) Welke rol hebben zowel de ambtenaren als de externe partijen hierin gespeeld;
9) Is het mogelijk om aan te wijzen in welke mate de diverse partijen verantwoordelijk zijn – en aansprakelijk gesteld kunnen worden voor de onvolkomenheden betreffende het ontwerp en de aanleg van de nieuwe rotonde ter plaatst van Kaya Amsterdam;
10) Welke lessen kunnen hieruit getrokken worden voor de toekomst.
In september 2021 begon het kantoor met de zoektocht naar informatie. Ze vroeg o.a. aan de directie R&O of men met medewerkers kon spreken.
Maar: “Door alle negatieve berichtgeving in de media durfde geen enkele medewerker met ons te praten.”
Daar zit je dan.
Je gaat in gesprek met de directie en met een paar medewerkers van de directie R&O.
Je vraagt aan de afdeling financiën van het Openbaar Lichaam Bonaire om de nodige stukken te overhandigen. Zowel per mail als per telefoon.
Helaas: tot op het moment van schrijven van dit rapport (maart 2022) ‘hebben wij geen stukken, die betrekking hebben op de rotonde, ontvangen.’
Transparantie is uiteindelijk ook maar een modewoord.
Je ziet het al aankomen: ook de afdeling Post & Archief heeft nooit antwoord gegeven op schriftelijke vragen.
Logischerwijs was Cactus AS niet gelukkig met deze gang van zaken. Na een gesprek met de Gezaghebber en een betrokken gedeputeerde kreeg Cactus toestemming om met mensen van R&O te spreken.
“Er zijn interviews gehouden met verschillende betrokkenen zowel medewerkers bij de directie R&O als externen. Alle interviews zijn uitgewerkt, deze interviews worden niet toegevoegd aan het verslag omdat in vertrouwen met ons is gesproken.”
Toch iets.