‘Wat zijn dat voor termen, Openbaar Lichaam en Gezaghebber?’, vroeg een mevrouw uit Rotterdam per e-mail naar aanleiding van mijn stukjes over het Masterplan Bonaire 2030.
‘Bij Gezaghebber zie ik nog wel iets bazigs voor me’, schreef ze, ‘al is het wel een ouderwetse term. Een restant uit voorbije tijden? Maar Openbaar Lichaam, daar wil ik me niets bij voorstellen.’
Je hoort de term, Openbaar Lichaam inderdaad niet iedere dag. Terwijl in de bestuurlijke indeling van het Koninkrijk der Nederlanden, een overheid die bepaalde taken uitvoert binnen een bepaald ruimtelijke gebied of op een bepaald inhoudelijk gebied, een openbaar lichaam is. Denk bijvoorbeeld aan het Rijk, de provincies, de gemeenten en de waterschappen. (Dankuwel Wikipedia)
Kortom, we leven temidden van openbare lichamen. Zonder dat we het beestje bij de naam noemen.
Sinds 2010 noemen we de bestuursvorm van Bonaire, Sint Eustatius en Saba bij die naam: Openbaar Lichaam. Misschien om te vermijden dat de term Bijzondere gemeente de illusie oproept dat die eilanden als volwaardig onderdeel van het Koninkrijk worden gezien. Hoewel, met de wetenschap van nu, het woord ‘bijzonder’ al een teken aan de wand blijkt te zijn.
Het Openbaar Lichaam van Ikki’s eiland kent een eilandsraad, een bestuurscollege en een gezaghebber.
De eilandsraad is de gekozen volksvertegenwoordiging, de gemeenteraad. Die eilandsraad benoemt de gedeputeerden (wethouders) die samen met de gezaghebber (de burgemeester) het bestuurscollege vormen (B&W).
Als iedereen zijn werk naar behoren doet, bepaalt de eilandsraad het beleid en controleert de uitvoering daarvan. Het bestuurscollege is verantwoordelijk voor de voorbereiding en uitvoering van beleid.
In de machtsstructuur van de Openbare Lichamen komt de gezaghebber op de derde plaats. De Eilandsraad en het Bestuurscollege gaan hem vooraf. Op eilandelijk niveau is de gezaghebber voorzitter van de Eilandsraad en van het Bestuurscollege, hij is belast met uitvoering van de besluiten van de Eilandsraad en van het Bestuurscollege, vertegenwoordigt het Openbaar Lichaam in rechtsgedingen en in buitenrechtelijke rechtsgedingen en is een eilandelijk orgaan van zelfbestuur. (Dankuwel bonairegov.nl)
De rol van de gezaghebber
De gezaghebber is voorzitter van de Eilandsraad en heeft daarin een raadgevende stem. In tegenstelling tot de burgemeester die tevens lid van de gemeenteraad kan zijn, is de gezaghebber nooit lid van de Eilandsraad.
De gezaghebber is voorzitter tevens lid van het Bestuurscollege. In dit college heeft hij een stem. Bij staking van stemmen heeft hij zelfs een beslissende stem.
Het is de taak van de gezaghebber om te zorgen voor de openbare orde in de vergaderingen van de Eilandsraad en van het Bestuurscollege. (Dankuwel bonairegov.nl)
Op het terrein van openbare orde en veiligheid is de gezaghebber de baas. Net als een burgemeester in Europees Nederland dat is.
Verder wordt de gezaghebber geacht als voorzitter ‘boven de partijen’ te staan, los van de politieke hectiek van de dag. Hij moet zich objectief en onafhankelijk jegens alle leden van de eilandsraad en het college opstellen om zijn voorzittersrol goed te kunnen vervullen. Onafhankelijkheid, onpartijdigheid en afstandelijkheid zijn woorden die de gezaghebber kenmerken in tegenstelling tot de op politieke grondslag gevestigde functies van de eilandsraad en van het bestuurscollege. (Dankuwel bonairegov.nl)
Met al deze termen in het achterhoofd kun je je afvragen in hoeverre de gezaghebber, de heer Rijna, met het interview in Trouw vorige week donderdag (14 februari) de grenzen van zijn functie opzocht. Afstandelijk was het in ieder geval niet.
De heldere uitspraken over cruiseschepen en al die loslopende beestjes zorgden voor een beeld van een gepassioneerd bestuurder.
Waardoor het ontbreken van een pleidooi om nu eindelijk eens een einde te maken aan de armoede waaronder een deel van de bevolking lijdt, des te meer opviel.
Heb je een podium …
Voor Eilandsraad zie:
http://bonairegov.nl/nl/bestuur-en-organisatie/eilandsraad
Voor Bestuurscollege zie:
http://bonairegov.nl/nl/bestuur-en-organisatie/bestuurscollege
Bevoegdheden van de gezaghebber in relatie tot de (leden van) de eilandsraad en het bestuurscollege
http://bonairegov.nl/sites/default/files/uploads/Bevoegdheden%20van%20de%20gezaghebber%20in%20relatie.pdf
Interview Trouw
https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/edison-rijna-gezaghebber-van-bonaire-we-zijn-ons-eiland-aan-het-prostitueren~b9be08de/