Vorig jaar dacht ik even dat ik voor onderzoeksjournalistiek was geboren.
Een verschil van mening over de overeenkomsten tussen het Zorgverzekeringskantoor (ZVK) en Fundashon Mariadal (FM) kwam een paar keer in het nieuws. Die berichten verdwenen iedere keer snel weer naar de achtergrond. En dus dacht ik ook eens met groot nieuws te kunnen komen. Want het gaat hier wel om de verantwoording van publiek geld. Omdat het in de zorgsector nu eenmaal om veel geld gaat, boog ik me over de overeenkomsten tussen ZVK en FM en de verschillende opvattingen daarover.
Sommige zaken zijn op de eilanden anders geregeld dan in Europees Nederland wat de zorg betreft, omdat ze nu eenmaal ver weg liggen. Op de BES eilanden zijn bijvoorbeeld niet allerlei zorgverzekeraars bezig om klanten binnen te halen. De omvang van de bevolking is niet interessant voor de ondernemer. De markt is te klein. Daarom alleen al is er een andere Zorgwet voor de eilanden. (Link naar: http://wetten.overheid.nl/BWBR0029404/2016-01-01) Hoe de zorg op Ikki’s eiland geregeld is, staat in grote lijnen hier: (http://ikkiseiland.com/2016/04/20/zorg-op-bonaire/)
Het eiland zorgt ook voor logistieke perikelen voor wat de zorg betreft, die in Europees Nederland niet voorkomen. Hoewel de bewoners van de Waddeneilanden sommige dingen zullen herkennen. Ook zijn er onderdelen in de Zorgwet waar we het later nog eens over kunnen hebben, zoals de onmogelijkheid om je bij te verzekeren. Het basispakket voor de eilanden is om die reden iets uitgebreider dan in Europees Nederland, maar je hoeft niet ver te lopen om een serie klachten hierover tegen te komen.
Je verdiept je in al die regelingen, leest de Zorgwet en bekijkt de cijfers en raakt het spoor zo nu en dan bijster. Tenminste dat overkwam mij. Het is her en der ingewikkeld, al die regels en wetten.
Altijd was er weer een oplossing, wist iemand het antwoord op de lekenvraag die ik stelde, of was er iemand die me wees op hoe ik naar een tekst moest kijken.
Het moet daarom nog maar eens gezegd. Ook op de Haagse ministeries lopen mensen rond die mij opgewekt, met inzet en vol goede moed helpen als het nodig is.
Geld is de wortel van alle kwaad, schreef Erika Mann in een brief vanuit Amerika ergens in de dertiger jaren van de vorige eeuw. Daar zit wat in.
Als je je in een onderwerp verdiept en je komt erachter dat er in de verantwoording van de cijfers en in de verhoudingen tussen de verschillende betrokkenen blijkbaar iets niet klopt, veer je op. Een paar tellen heb je last van sensatiezucht. Mijn loopbaan als onderzoeksjournalist sneuvelde na een paar weken. Ik kwam erachter dat de mensen soms moeilijk doen, maar dat ik niet met grote onthullingen zou kunnen komen.
De zorgverzekeraar, ZVK, op het eiland en FM verschillen al een aantal jaren van mening over een onderdeel van de overeenkomst waarmee de zorg wettelijk geregeld wordt. Dat verschil van mening heeft ervoor gezorgd dat een overeenkomst niet ondertekend werd door FM.
In de Zorgwet BES staat dat ZVK en FM op basis van onderhandelen tot een overeenkomst moeten komen. Die onderhandelingen struikelden over de uitleg van sommige onderdelen van die wet. Omdat er nog geen overeenkomst was, kon FM niet worden gehouden aan de spelregels die nu eenmaal horen. Het controleren en verantwoorden van de uitgaven bijvoorbeeld. Terecht meldde de Algemene Rekenkamer daarom aan het ministerie van WVS dat zij voor bijna het hele budget van FM de rechtmatigheid niet kan vaststellen.
Mijn hang naar groot nieuws werd snel de kop ingedrukt door een ambtenaar die me wees op de rol van de Rekenkamer. Die Kamer kijkt naar de formele kant en stelt vast dat als een overeenkomst niet getekend is, er iets niet klopt. De rechtmatigheid is in het geding, omdat de juridische basis van alle afspraken ontbreekt omdat er een handtekening ontbreekt. Maar meldde de mevrouw, die opmerking zegt niets over de boekhouding van de betrokkenen.
Ook wees zij me erop dat er al een tijd een bemiddelingspoging gaande was, die vermoedelijk goed af zou lopen. En dat is ondertussen zo.
Naast het gedoe over woorden gaat het uiteindelijk om de cijfers. Het gaat nogal om bedragen.
Eén telefoontje was genoeg om erachter te komen dat de accountants van FM de cijfers hadden goedgekeurd en dat een steekproef van een externe accountant over de cijfers van bijvoorbeeld 2014 tot dezelfde conclusie kwam.
Er is dus iets anders aan de hand. Waar gaat dit geschil over?
Over twee begrippen uit de wereld van subsidiëring en voorschotten. De verantwoording van de kosten tegenover de inkoop van zorg. Of: De ene partij (ZKV) wil de geldstroom onder de noemer Kosten vastgelegd zien, de andere partij (FM) wil het stempel Inkoop Zorg erop.
Achter deze woorden zit een verhaal. Anders zet je je handtekening wel.
Voor de leek is het een wonderlijk en her en der ondoorgrondelijk verhaal. Laten we daarom maar een simpel voorbeeld nemen:
Als je 100 pleisters inkoopt, weet je voor wie die pleisters gebruikt zijn op zekere dag.
Bij het ene systeem is de logica dat je die 100 pleisters in voorraad hebt, maar dat je niet precies weet welke patiënt nu op welke dag één of twee pleisters heeft gekregen.
Bij Inkoop zorg, wat FM wil, krijg je ook 100 pleisters, maar houdt je bij wie, wanneer en hoeveel precies gebruikt.
Dat er jaren over dit verschil gepraat wordt, geeft aan dat dit voorbeeld in haar onschuld wat klein is. Maar zo nu en dan is het verstandig om niet te moeilijk te doen.
FM wilde voorkomen dat later een andere uitleg aan uitgaven kan worden gegeven. Zij vond dat het voorstel dat er lag, te veel rekening hield met de belangen van ZKV. En dat daarmee niet werd voldaan aan de wettelijk eisen die nu eenmaal bij een dergelijke overeenkomst horen.
Het probleem is nu eindelijk opgelost. Men is het recentelijk eens geworden.
Of, hoe een carrière als onderzoeksjournalist in de knop geknakt werd.