In 1898 vindt de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid 1898 in Den Haag plaats.
Op 26 juni 1896 richten elf vrouwen in Amersfoort de ‘Vereeniging Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid’ op. Hoofddoel is ‘de uitbreiding van de werkkring der vrouw in Nederland’. De dames willen een tentoonstelling organiseren in het jaar waarin Wilhelmina zal worden ingehuldigd als koningin. Voor het eerst een vrouw die de hoogste positie van het land bekleedt, dát feit is van grote betekenis voor vrouwenarbeid! (Bron: deoud-hagenaar.nl)
Historici plaatsen deze tentoonstelling in de eerste feministische golf (1880-1919).
Er verschenen boekjes met tekst en uitleg bij de verschillende onderwerpen van de tentoonstelling.
Dit is er één van: De vrouw in Nederlandsch Westindië. Uitgegeven vanwege de Westindische Rubriekcommissie van de nationale tentoonstelling van vrouwenarbeid. Bijeenverzameld door Jhr. L.C. van Panhuijs. Uitgeverij Becht, Amsterdam. 1898
Het is maar goed dat emancipatiebewegingen hun aard eer aan doen en in staat van permanente revolutie verkeren, zie je als je in het boekje rondbladert.
Uit het Voorwoord
De Westindische rubriek-commissie van de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid heeft gemeend, in verband met hetgeen er op de tentoonstelling te zien zal zijn, eenige mededeeling over de vrouw in onze Westindische koloniën te mogen uitgeven, ten einde, als het kon, de belagstelling in die koloniën aan te wakkeren, en voorts, om door iets van blijvenden aard aan het doel van deze tentoonstelling te herinneren. Wellicht zullen enkelen onder de Westindische vrouwen, hieronder begrepen de Nederlandsche vrouwen die eenige jaren in onze West doorbrengen, zich door deze bescheiden poging opgewekt gevoelen om zich meer dan tot nu toe werd gedaan, toe te leggen op de kennis van het land en van het volk in hunne omgeving. Eerst wanneer zij zich die kennis eigen heeft gemaakt, zal de vrouw, naar wij verneemen, in de maatschappij in de tropen heilzame invloed kunnen uitoefenen, dien zij in de hedendaagsche maatschappij in Europa en in Noord-Amerika reeds bezit; belangstelling en medegevoel in het lot van anderen alléén zijn voor de hier bedoelde soort van vrouwenarbeid niet voldoende.
Behalve de voorwerpen, die op deze tentoonstelling bijeen zijn gebracht, zijn er ook andere zaken onder vrouwenarbeid begrepen, die moeilijk in beeld of door cijfers kunnen worden voorgesteld, evenmin volledig kunnen worden beschreven.
Wilde men den invloed doen kennen, die de vrouw in haren kring uitoefent, dan zou een volledige beschrijving van de maatschappij waarin zij leeft, van de wording dier maatschappij, van de ontwikkeling aldaar der gedachten moeten worden gegeven, en dit zou eene taak zijn, bij het weinige wat wij nog slechts weten van de wetten en gedachten die de maatschappij beheerschen, zelfs voor Nederland hoogst moeilijk, zoo niet onmogelijk.
Zooveel te meer is dit het geval bij koloniën, gelegen in eene andere luchtstreek, waar weder tal van andere oorzaken en invloeden werken. Wij zullen dan ook iets dergelijks niet beproeven, doch op gevaar af dat men in dit geschriftje iets anders ziet, dan de titel beloofde, meenen wij toch te moeten trachten van het milieu waarin de vrouw in Nederlandsch Westindië verkeert eenig denkbeeld te geven al zal dit ook een vrij groot gedeelte van dit boekje innemen; om voorts eenige opmerkingen over de vrouw en haar arbeid in onze West te maken.
[…]
Het boek geeft ook wat tips voor de vrouw die naar de West wil vertrekken:
Aan de vrouw die naar de West wil vertrekken.
Zoo heel aangenaam zijn de eerste ondervindingen van de vrouw die zich in Westindië komt vestigen niet. Zij komt plotseling in eene maatschappij waar, min of meer, andere zeden, denkbeelden en begrippen heerschen; zij ziet zich geplaatst in een ‘betrekkelijk kleinen kring van kennissen; gewoonten en taal van de lagere volksklasse zijn haar vreemd; de afmattende warmte of de insectenplaag worden al spoedig hinderlijk en door de eigenaardige levenswijze en omgeving heeft zij veel minder gelegenheid tot afleiding dan in Nederland het geval kan zijn. Er bestaat dus gevaar, óf dat zij teleurgesteld zal gevoelen en met heimwee aan haar vaderland terugdenken, óf dat zij in de onverschilligheid en lusteloosheid vervalt, die sommigen tropenbewoners zoo eigen is. In beide gevallen is er weinig kans dat zij den invloed op hare omgeving kan uitoefenen, die voor iedere maatschappij en, naar wij meenen, voor de maatschappij in onze West in het bijzonder, van zoo groot belang zou kunnen zijn.
Op welke wijze zouden de bovengenoemde nadeelen kunnen worden voorkomen?
Wij willen de vraag ter zijde laten of een verblijf in de tropen voor de bewoners van de gematigde luchtstreek op de langen duur physieke en intellectueele degeneratie ten gevolge heeft. Wij wijzen er alleen op dat ieder mensch min of meer onder den invloed komt van klimaat en omgeving waarin hij leeft. Gevaar voor minder gunstige ontwikkeling bestaat er in de tropen zeker méér dan in het vaderland en men doet wel dat gevaar bijtijds en flink onder ogen te zien.
[…]
Ook Ikki’s eiland komt in het boekje voor. In de rubriek ‘Waar woont en waarvan leeft de bevolking?‘ wordt het eiland wat magertjes beschreven:
Bonaire
Het eiland Bonaire is ongeveer zoo groot als Zuid-Beveland en telt 4524 inwoners, waaronder een 300-tal van Europeesche afkomst; slechts 20 personen zijn in Nederland geboren. De hoofdplaats Kralendijk telt eenige honderden inwoners. Er is iets meer plantengroei dan op Curaçao.
Aan veeteelt wordt evenals op Curaçao veel gedaan; behalve zout brengt het eiland o.a. nog divi-divi en houtskolen op. Er bestaat ook eene steenbakkerij, maar daarin wordt soms jaren lang niet gewerkt. De bevolking vindt in het bewerken van de grond een karig onderhoud, De Bonariaan zoekt in Venezuela werk en zorgt voor de achtergebleven familie; hij is goedaardig; de verhouding tusschen blanken en gekleurden is er beter dan op een van de eilanden, Saba uitgezonderd.
–
Hier moet het eiland het meedoen.
Bronnen:
Het complete boek:
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMATR03:028259000:00001
Over de tentoonstelling
http://www.deoud-hagenaar.nl/2018/12/22/heel-den-haag-had-het-erover/
De eerste feministische golf
http://www.gendergeschiedenis.nl/index.php/gendergeschiedenis/dossiers/203-de-eerste-feministische-golf-1880-1919